YKS Coğrafya: İç Kuvvetler / Dış Kuvvetler Çalışma Kağıdı
“Yer Şekillerini Çözelim!” ⛰️
Merhaba! 🌟
Bugün iç kuvvetler ve dış kuvvetleri öğreneceğiz! Dağlar, vadiler nasıl oluşuyor diye merak ediyorsan, bu kağıtla hem eğlenecek hem de “Bu çok kolaymış!” diyeceksin. 🎯 Hazırsan başlıyoruz! Bir kalem ✏️, bir bardak su 💧 al ve rahat bir yere otur. Her soruyu çözdükten sonra kendine ufak bir ödül ver (mesela bir şeker 🍬 ya da 5 dakika müzik molası 🎶). Hadi bakalım! 🚀
1. İç ve Dış Kuvvetler Nedir? (2 Dakika Düşünelim) 🤔
Yer şekilleri kuvvetlerle oluşur:
- İç Kuvvetler: Dünya’nın içinden gelir (volkanlar, depremler, dağ oluşumu).
- Dış Kuvvetler: Dünya’nın yüzeyini aşındırır ve şekillendirir (rüzgar, su, buz).
Mini Soru: 🌋
“Dağlar nasıl oluşur?” sorusunun cevabı hangi kuvvete bağlı?
- Cevap: İç kuvvetler (basit miymiş? 😊)
2. İç Kuvvetler: Dünya’nın İçi Hareketli! 🔥
- Volkanizma: Lav ve gaz çıkar, volkanik dağlar oluşur.
- Depremler: Yer kabuğu kırılır, fay hatları oluşur.
- Orojenez: Kıvrılma veya kırılmayla dağlar oluşur.
Örnek 1: Dağ Oluşumu! 🏔️
- Toros Dağları, levhaların sıkışmasıyla oluştu (orojenez).
Sen Deneyelim:
“Vezüv Yanardağı lav püskürttü.” Bu hangi iç kuvvet?
- Cevap: …………
(Cevap: Volkanizma, çözdün mü? 😎)
3. Dış Kuvvetler: Yüzeyi Şekillendirir! 💨
- Aşınma: Rüzgar, su, buz yüzeyi aşındırır.
- Biriktirme: Aşınan malzemeler birikir (delta, kumul).
- Ayrışma: Kayaçlar fiziksel veya kimyasal olarak çözünür.
Örnek 2: Nehir İşi 🌊
- Karadeniz’de deltalar, nehirlerin biriktirmesiyle oluştu.
Sen Çöz:
“Rüzgar kumulları oluşturdu.” Bu hangi dış kuvvet?
- Cevap: …………
(Cevap: Biriktirme, tebrikler mi? 🥳)
4. İç ve Dış Kuvvetlerin Dansı 🌍
- İç kuvvetler yükseltir (dağ, plato), dış kuvvetler aşındırır (vadi, ova).
- Örnek: Kapadokya’da volkanizma (iç) yükseltti, rüzgar (dış) peri bacalarını şekillendirdi.
Örnek 3: İşbirliği ⛰️
- “Himalayalar iç kuvvetlerle oluştu, vadiler dış kuvvetlerle şekillendi.”
Sen Deneyelim:
“Ege’de platolar iç kuvvetlerle yükseldi, akarsular vadiler açtı.” Doğru mu?
- Cevap: …………
(Cevap: Evet, mantıklı mı? 🌈)
5. Mini Test: Kuvvetlerle Yarış! (3 Soru, 10 Dakika) ⏰
Her soruyu çöz, doğru yaparsan aşağıdaki yıldızlardan birini boya!
- “Depremler yer kabuğunu kırar.” Bu hangi kuvvet?
- Cevap: ………… (İpucu: İç kuvvet)
- “Akarsular vadiler oluşturur.” Bu hangi kuvvet?
- Cevap: ………… (İpucu: Dış kuvvet)
- “Volkanik dağlar nasıl oluşur?” sorusunun cevabı nedir?
- Cevap: ………… (İpucu: Volkanizma)
Yıldızlarını Boya! 🌟
⭐ ⭐ ⭐
- 3 yıldız boyadıysan süpersin! 🎉
- 2 yıldız boyadıysan harika! 👍
- 1 yıldız boyadıysan bir daha bakalım,一緒に (birlikte) çözeriz! 🤝
6. ÖSYM Bunu Sorar! (Gerçek Sınav Tadında Sorular) 📝
ÖSYM, YKS Coğrafya’da iç ve dış kuvvetlerin sonuçlarını sık sorar. Hadi deneyelim!
Soru 1:
“Alp Dağları levha çarpışmasıyla oluştu.” Bu hangi kuvvete örnektir?
- Cevap: …………
(Cevap: İç kuvvet, ÖSYM böyle sorar! ✅)
Soru 2:
“Rüzgarın aşındırdığı kayalar peri bacalarını oluşturdu.” Bu hangi kuvvete örnektir?
- Cevap: …………
(Cevap: Dış kuvvet, dikkat et! 😎)
Soru 3:
“Fay hatları hangi olayla ilişkilidir?”
- Cevap: …………
(Cevap: Depremler, ÖSYM sever! 🤓)
7. Bonus: Gerçek Hayatta Kuvvetler 🌍
Diyelim bir dağ düşünüyorsun:
- “Everest iç kuvvetlerle yükseldi, buzullar dış kuvvetlerle aşındırdı.”
Soru: “Pamukkale travertenleri nasıl oluştu?”
(Cevap: Dış kuvvet – biriktirme)
Sen Düşün: “Toros Dağları neden yüksek?”
(İpucu: İç kuvvet – orojenez)
Son Söz: Tebrikler, Kuvvetleri Çözdün! 🎉
Bu kağıdı bitirdiysen, iç ve dış kuvvetlerin temelini ve ÖSYM’nin nasıl soru sorduğunu kaptın demektir. Kendine bir ödül ver (mesela bir meyve 🍎) ve yarın devam edelim. Soruların varsa bana sor, çözelim! 🤗
Günlük Hedef:
- Bu kağıdı 20-30 dakikada bitir. ⏳
- 1-2 örnek daha internetten bulup çöz (mesela “YKS iç dış kuvvetler soruları” ara). 🔍
- Kendine “Coğrafya aslında eğlenceliymiş!” de! 💪