YURTDIŞI’NDA ÜNİVERSİTE OKUMAK ?

Yurt dışında yüksek öğrenim görmek isteyen T.C. vatandaşı öğrenciler için 2 aşamada imkan ve fırsatlar vardır. Bu imkan ve fırsatlar;

• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
• Diğer ülkelerdir.

YÖK, yurtdışı eğitimi 2 grupta değerlendirmektedir. Bunların detaylı olarak incelenmesi, öğrencilerimizin gelecekte hak kayıplarına uğramaması için hayati önem taşımaktadır. Bu anlamda öncelikle Kuzey Kıbrıs’ta yüksek öğrenim konusunu inceleyelim.

YÖK, Kuzey Kıbrıs’ta yüksek öğrenim konusunu 16.01.2009 tarihli Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile imzalanan ‘’TÜRKİYE CUMHURİYETİ ve KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ HUKUKUNA GÖRE KURULMUŞ OLAN ÜNİVERSİTELERİN KARŞILIKLI TANINMASINA DAİR MİLLETLERARASI ANLAŞMA’’  hükümleri çerçevesinde yürütmektedir. Bu anlaşma, 12 maddeden oluşmaktadır. Bu anlaşmaya göre özetle;

1. KKTC hukukuna göre kurulmuş olan üniversitelerin ön lisans ve lisans diplomaları T.C. vatandaşları bakımından denklik işlemine gerek olmadan Türkiye Cumhuriyeti’nde geçerlidir.
2. Ancak bunun için, T.C. vatandaşı olan öğrencilerin Kuzey Kıbrıs’taki bir üniversiteye ÖSYM tarafından her yıl yapılan YGS ve LYS sınavları ile yerleşmesi şarttır.
3. YÖK, Kuzey Kıbrıs’taki üniversitelere şu şartlarda kontenjan vermektedir;

• Kuzey Kıbrıs’taki üniversitelerde kontenjan verilecek programın müfredatının, T.C. yükseköğrenim kurumlarında izlenen müfredat ile ayni olması gerekir.
• Bu programlar, örgün öğretim programları olmalıdır.
• Kontenjan verilecek fakültede öğrenci sayısı ve ders yükünü karşılayacak sayıda öğretim üyesi olmalı.
• Kuzey Kıbrıs’taki üniversitenin rektörü ile kontenjan verilen fakültenin dekanı, profesör olmalı ve fakültedeki bölüm başkanlarının öncelik profesör ve doçent olmak üzere, öğretim üyesi olarak akademik unvan taşıması gerekir.
• Kuzey Kıbrıs’tan alınan ve ibraz edilen diplomaları YÖK isterse, gerçekliği açısından araştırabilir.
• Yatay ve dikey geçişlerde ( T.C.- KKTC veya KKTC- T.C. ) YÖK’ün kriter ve esasları uygulanır.
• Lisansüstü ( yüksek lisans ve doktora ) diplomalarının da denk sayılabilmesi için ilgili programın YÖK tarafından tanınmış olması şarttır.
• Bu anlaşma ile KKTC hukukuna göre kurulmuş üniversiteler, Türkiye Cumhuriyeti hukukuna göre kurulmuş bir üniversite olarak işlem görür.

Yukarıda özetlemeye çalıştığım T.C. ve KKTC arasındaki milletlerarası anlaşma, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı öğrencilerin Kuzey Kıbrıs’ta yükseköğrenim görürken, aynı Türkiye’deki üniversitelerde okuyan öğrenciler gibi haklara sahip olduğunu gösterir. Bu anlamda Türkiye’deki herhangi bir devlet ya da vakıf üniversitesinden mezun olan öğrenci ile Kuzey Kıbrıs’taki bir üniversiteden mezun olan öğrenci arasında hukuksal olarak bir fark yoktur.

Ancak diğer ülkelerde okumak isteyen öğrencilerimizin, seçecekleri üniversiteleri çok iyi araştırmaları ve YÖK’ün bu üniversiteler için istemiş olduğu kriterleri çok iyi bilmeleri gerekmektedir.

YÖK, yurtdışı yükseköğrenim diplomalarına 04.11.1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim kanununun 7. Maddesi ile 23.02.2006 tarihli ve 5463 sayılı kanunla onaylanan 11.04 1997 tarihli Avrupa Bölgesinde Yükseköğretimle İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşme Hükümlerine dayanılarak hazırlanan 06.11 2010 tarihli ‘’ YURTDIŞI YÜKSEKÖĞRETİM DİPLOMALARI TANIMA ve DENKLİK YÖNETMELİĞİ ’’ çerçevesinde denklik verir.

Bu anlamda YÖK’ün 24.12.2015 tarihli toplantısındaki kararları çok önemlidir.

Bu toplantıda; ortaöğrenimini Türkiye’de tamamlayan ve eğitime başladığı yıl, CWTS Leiden Ranking Academic Ranking, Academic Ranking of World Universities (Shanghai) ve University Ranking by Academic Performance (URAP) tarafından yapılan dünya üniversite sıralamalarında ilk 500 içerisine giren ve tanınan üniversiteler dışında kalan yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarında eğitim almak isteyen ilgililerin,

• Eğitime başlayacakları yıl, ÖSYM tarafından yapılan YGS ve LYS’ye girmeleri;
• Tıp doktorluğu alanında sıralamada ilk 40 bin, Hukuk alanında ilk 150 bin, Mimarlık alanında ilk 200 bin ve Mühendislik alanında ilk 240 bin içinde yer almaları;
• ÖSYS Kılavuzunda yer alan diğer alanlarda en az Türkiye’deki ilgili programlara yerleşen en son öğrencinin almış olduğu puanı almaları;
• ÖSYS Kılavuzunda yer almayan diğer alanlarda eğitim alacakların ise ön lisans programları için herhangi bir puan türünde en az 150 puan, lisans programları için herhangi bir puan türünde en az 180 puan almaları;
• Özel yetenek sınavı gerektiren programlara başvurabilmek için de 2016-YGS’ye girip 2016-YGS puanlarının herhangi birinden en az 150 puan almalarına;
• İlk 500 dışında kalan yurtdışındaki tanınan yükseköğretim kurumlarında eğitim almak isteyenlerin YGS ve LYS puanlarına sahip olmadıkları durumlarda;

SAT 1 : En az 1000 puan

ACT : En az 21 puan

Abitur : En az 4 puan

Fransız Bakaloryası :  Diploma notu en az 12

GCE A Level Sertifikası : En az 2 dersten

Uluslararası Bakalorya (International Baccalaureat IB) : En az 28

Avusturya Matura Diploması (Matura Reifezeugnis) : En çok 2

İtalya Maturita Diploması (Diploma di Maturita) : En az 70

 

olarak belirlenen eşdeğer belgelerinden biri ile kayıt ve mezun olmaları hâlinde denklik başvurularının bireysel olarak değerlendirilmesine ve yukarıda belirtilen hususların, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, her eğitim-öğretim yılı için geçerli olmasına karar vermiştir.

 

Bunların dışında, YÖK, 21.08.2015 tarihinde yaptığı duyurusu ile yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarında Hukuk alanında eğitim almak isteyen öğrencilerin aşağıdaki hususlara uyması gerektiğini belirtmiştir.

Hukuk alanında yurtdışında eğitim almak isteyen öğrencilerin, 2015-2016 eğitim öğretim yılı itibariyle eğitime başlayacakları yıl ÖSYM tarafından yapılan YGS ve LYS’ye girerek ilk 150 bin içinde yer almaları  gerektiğine karar vermiştir.

Ülkemizdeki yatay geçiş işlemleri “Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik” kapsamında yapılmaktadır. Dikey geçiş ve lisans tamamlama işlemleri ise “Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı” ile ya da “Teknik Öğretmenler için Düzenlenecek Mühendislik Programlarının Uygulama Esas ve Usulleri Yönetmeliği” ve “Sağlık Önlisans Alanlarından Mezun Olanlara Lisans Tamamlama” gibi mevzuatta tanımlanmış şekillerde yürütülmektedir.

Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği,  “yatay geçiş, dikey geçiş ve lisans tamamlama“ kavramlarını içermemektedir.

Yönetmelik kapsamında sadece, mezun olunan yükseköğretim kurumuna başka bir yükseköğretim kurumundan ders transferi yapılması söz konusudur.

Ancak bu husus, ilgililerin yurtdışında eğitime başladıkları yıla ait LYS’ye girerek ilk 150 bin içinde puan almaları zorunluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.

Dolayısıyla Adalet Meslek Yüksekokulu mezunu olup yurtdışındaki hukuk fakültelerine LYS’de ilk 150 bin içindeki puanı almadan kayıt yaptıran öğrencilerin, mezuniyetleri sonrasında denklik işlemleri yapılmaz.

Ayrıca tüm bunların dışında, çoğu zaman karıştırılan bir konuya da açıklık getirmek gerekiyor. TANIMA ve DENKLİK aynı anlama gelmez. YÖK tarafından tanınan üniversitelerin denklik işlemleri, ilgili mevzuata göre değerlendirilir ve bir süreç sonunda tamamlanır. İlgili yurtdışı yükseköğretim kurumlarının YÖK tarafından tanınmakta olması, o kurumdan mezunlara direkt denklik hakkı vermez.

Yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarından alınmış diplomaların eşdeğerlilik işlemine ‘’denklik’’ denilmektedir. Diploma Denklik Belgesi, denkliği talep edilen yabancı diplomanın Türkiye’de hangi alan ve düzeyde tanındığını gösterir belgedir.

Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği’nde Tanıma, ilgili üniversitenin “öncelikle faaliyet gösterdiği ülke yetkili makamlarınca diploma vermeye yetkili bir kurum olarak tanınması, akreditasyon ya da kalite güvencesi kuruluşları tarafından akredite edilmiş olması ve Kurul tarafından tanınması” şeklinde ifade edilmiştir.

 

 

Kadri DALLI

Lefke Avrupa Üniversitesi

(Ankara Bölge Temsilcisi)

kdalli@eul.edu.tr  0 532 060 62 35