Noktalama İşaretleri Konu Özeti

1777 Okuma

Türk Dil Kurumu’nun belirlediği kurallara uygun olarak, Türkçe’de en çok kullanılan noktalama işaretleri ve bunların doğru kullanımına yönelik örneklerle zenginleştirilmiş bir ders notu hazırladım. İşte noktalama işaretleri ve kullanım örnekleri:

1. Nokta (.)

Kullanım Alanları:

  • Cümle sonunda kullanılır.
  • Kısaltmalarda kullanılır.

Örnekler:

  • Kitabı okudum.
  • Prof. Dr. Ahmet Yılmaz dün buradaydı.

2. Virgül (,)

Kullanım Alanları:

  • Cümle içindeki ögeleri ayırmak için kullanılır.
  • Bağımsız cümleleri ayırmak için kullanılır.

Örnekler:

  • Ben eve gittim, o ise okulda kaldı.
  • Kitapları aldım, çantama koydum, dışarı çıktım.

3. Noktalı Virgül (;)

Kullanım Alanları:

  • İki bağımsız cümleyi birbirine bağlamak için kullanılır.
  • Uzun listelerdeki ögeleri ayırmak için kullanılır.

Örnekler:

  • Yağmur yağıyor; parka gitmeyi iptal etmeliyiz.
  • Antalya’da deniz var; İzmir’de kordon; İstanbul’da ise Boğaz kenarı.

4. İki Nokta (:)

Kullanım Alanları:

  • Açıklama yapılacaksa öncesinde kullanılır.
  • Listelerden önce kullanılır.
  • Saat ve dakikayı ayırmak için kullanılır.

Örnekler:

  • Üç şeyi unutma: saygı, sevgi, sadakat.
  • Toplantı saati: 14:30.

5. Tırnak İşareti (“ ”)

Kullanım Alanları:

  • Başkasına ait sözleri belirtmek için kullanılır.
  • Kitap, film, şiir gibi eser adlarını belirtmek için kullanılır.

Örnekler:

  • “Yaşamak direnmektir,” dedi.
  • “Dönüşüm” Franz Kafka’nın en bilinen eseridir.

6. Soru İşareti (?)

Kullanım Alanları:

  • Soru cümlelerinin sonuna konur.

Örnekler:

  • Bugün hava nasıl olacak?
  • Ne zaman geleceksin?

7. Ünlem İşareti (!)

Kullanım Alanları:

  • Duygu ifade eden cümlelerin sonunda kullanılır.

Örnekler:

  • Ne güzel bir gün!
  • Aman Allah’ım!

8. Parantez ( )

Kullanım Alanları:

  • Ek bilgi vermek veya açıklama yapmak için kullanılır.

Örnekler:

  • Ankara (Türkiye’nin başkenti) çok kalabalıktı.
  • En sevdiğim yazar (Orhan Pamuk) yeni bir kitap yazıyor.

9. Kesme İşareti (’)

Kullanım Alanları:

  • Özel isimlerin çoğul ve iyelik eklerini ayırmak için kullanılır.
  • Saat ve dakikaları ayırmak için kullanılır.

Örnekler:

  • Ankara’ya gitmek.
  • 3’ü geçiyor.

Bu noktalama işaretlerinin doğru kullanımı, yazılı Türkçede anlam bütünlüğü sağlar ve okuyucunun metni daha rahat anlamasına yardımcı olur. Öğrencilere bu işaretlerin kullanımı konusunda bolca pratik yapmalarını öneririm.